Państwami-Darczyńcami funduszy norweskich (Norweski Mechanizm Finansowy) i funduszy EOG (Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego) są Norwegia, Islandia i Liechtenstein.
Poprzez fundusze EOG i fundusze norweskie Państwa-Darczyńcy przyczyniają się do zmniejszania nierówności społecznych i ekonomicznych oraz wzmacniania relacji dwustronnych z państwami-beneficjentami w Europie. Trzy ww. kraje ściśle współpracują z Unią Europejską (UE), na podstawie Porozumienia o Europejskim Obszarze Gospodarczym (EOG).
Fundusze są dostępne dla organizacji pozarządowych, instytucji badawczych i szkół wyższych, sektora publicznego i sektora prywatnego w 12 nowo przyjętych państwach członkowskich UE oraz Grecji, Portugalii i Hiszpanii. W okresie programowania 2009-2014 wartość funduszy EOG i funduszy norweskich wynosi 1,79 mld euro, z czego ok. 97% zapewnia Norwegia, a przedsięwzięcia mogą być wdrażane do 2016 r. Najważniejsze obszary wsparcia obejmują ochronę środowiska i zmiany klimatyczne, badania i stypendia, społeczeństwo obywatelskie, ochronę zdrowia i wsparcie dla dzieci, równość płci, sprawiedliwość i dziedzictwo kulturowe.
Fundusze norweskie i fundusze EOG są formą bezzwrotnej pomocy zagranicznej. Są one związane z przystąpieniem Polski do UE oraz z jednoczesnym wejściem naszego kraju do EOG (UE + Islandia, Liechtenstein, Norwegia). W zamian za pomoc finansową, Państwa-Darczyńcy korzystają z dostępu do rynku wewnętrznego UE (choć nie są jej członkami). Obecnie jest realizowana druga edycja funduszy norweskich i EOG (lata 2009-2014). Wcześniejsza edycja obejmowała okres 2004-2009.
W każdym z państw-beneficjentów ustanowione zostały Krajowe Punkty Kontaktowe, odpowiedzialne za wdrażanie funduszy na poziomie krajowym. Ich zadaniem jest koordynacja i nadzór nad wdrażaniem programów.
Za realizację poszczególnych programów (czyli obszarów tematycznych) odpowiadają tzw. Operatorzy, czyli instytucje specjalizujące się w danej dziedzinie.
Ze strony Darczyńców nadzór nad funduszami sprawują – w przypadku Mechanizmu Finansowego EOG – Komitet Mechanizmu Finansowego, a w przypadku Norweskiego Mechanizmu Finansowego – Norweskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych. Instytucje te są wspierane przez Biuro Mechanizmów Finansowych w Brukseli, odpowiadające za zarządzanie funduszami na poziomie operacyjnym.
Wybór projektów do dofinansowania w znacznej mierze odbywa się na podstawie konkursów, ogłaszanych przez Operatorów w ramach poszczególnych programów. Ponadto realizowane są tzw. projekty predefiniowane (projekty „z góry” wskazane do realizacji).
(więcej informacji na www.eog.gov.pl)